Verantwoordelijk zijn is geen keuze

Pagina’s: 276, Prijs : € 29,50

Verkrijgbaar in de betere boekhandel of hier te bestellen. Een gesigneerd exemplaar is enkel hier te verkrijgen.

Exemplaar bestellen

Als we spreken over verantwoordelijkheid dan ligt daarin vaak een oordeel besloten over wat anderen of wijzelf doen. Soms voelen mensen zich ergens verantwoordelijk voor zonder dat ze er verantwoordelijk voor zijn. We beseffen niet altijd dat we met elke keuze invloed hebben en de situatie veranderen voor onszelf en voor anderen.

Met welke keuze tonen we verantwoordelijkheid? Dat is de vraag waarvoor we staan.

Het wordt steeds duidelijker dat er in de maatschappij vraagstukken zijn die we alleen gezamenlijk kunnen oplossen. Maar gemeenschappelijke belangen dienen, staat op gespannen voet met onze individuele keuzevrijheid. Als participatie en verbinding belangrijker worden dan zelfstandigheid en individueel succes zal de cultuur van onze samenleving veranderen. Individuele verantwoordelijkheid krijgt dan een nieuwe betekenis. Ons vermogen verantwoordelijkheid te nemen, groeit als we beseffen dat we alleen in vrijheid verantwoordelijkheid kunnen nemen. Daarnaast is het belangrijk de relatie te kennen tussen bewustzijn, hechting, rechtdoen en onrecht veroorzaken, loyaliteit, bewustzijnsontwikkeling en verantwoordelijkheid nemen. Deze relaties komen uitgebreid aan bod in dit boek. Zo geeft dit boek inzicht in hoe we verantwoordelijkheid nemen.

 

In vrijheid kunnen we verantwoordelijkheid nemen. Maar nemen we verantwoordelijkheid dan moeten we kunnen omgaan met onvrijheid.
Vrijheid heeft alle keuzemogelijkheden in zich. We ervaren vrijheid als we kunnen kiezen wat we willen. Op voorwaarde van vrijheid kunnen we kiezen en verantwoordelijkheid nemen voor de gemaakte keuze. Een keuze maken is niet vrijblijvend. Want als we een keuze maken dan geven we onszelf de opdracht activiteiten uit te voeren die ertoe leiden dat we de keuze realiseren. Met die opdracht begrenzen we onszelf en creëren we onmogelijkheden voor onszelf. We handelen in lijn met de waarde die we belangrijk vinden, of we voeren taken uit die bij een functie horen, of we gedragen ons op een wijze die past bij de rol die we op ons hebben genomen. Met een besluit kiezen we een richting en vervolgens moeten we discipline opbrengen om de gekozen richting te blijven volgen. Daarmee ontneemt verantwoordelijkheid vrijheid.
Niet nemen van Verantwoordelijkheid kan voortkomen uit een groot verantwoordelijkheidsgevoel.
Mensen met een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben veelal met name zorg en aandacht voor anderen. Maar als alle aandacht gaat naar datgene buiten jezelf, bijvoorbeeld naar je werkzaamheden of naar de mensen om je heen, dan is er geen contact met jezelf. Je leeft je bijvoorbeeld volledig in de ander in en neemt daardoor wel het gevoel van de ander waar maar niet van jezelf. Het contact met jezelf is onvoldoende waardoor je te weinig verbinding hebt met je eigen doelstellingen of wensen. Je inleven in de ander gaat dan samen met jezelf kwijtraken. Je bent weliswaar goed afgestemd op de omgeving, maar je hebt het eigenbelang uit het oog verloren.

In de keuze die je dan maakt ontbreekt het eigenbelang. Verantwoordelijkheid voor het eigenbelang is dan miskend en niet genomen.

Het kost moeite om andere keuzes te maken, omdat verantwoordelijkheid nemen ook betekent dat we de lastige kanten ervan moeten hanteren, zoals omgaan met gevoelens van schuld, schaamte, kwetsbaarheid of angst. Als een besluit, hoe goed het ook is, niet voldoet aan andermans behoeften, dan kun je schuld voelen. Door verantwoordelijkheid te miskennen, vermijd je al deze lastige gevoelens. Neem je verantwoordelijkheid dan ga je ze wel ervaren.

Met nemen van verantwoordelijkheid doe je een toezegging.
Als we verantwoordelijkheid nemen dan doen we de toezegging dat we keuzes maken die recht doen aan belangrijke waarden. Verantwoordelijkheid nemen is geen toezegging dat je precies weet wat je moet doen in toekomstige situaties, maar een toezegging dat je inspanningen wilt leveren die tot een goede keuze leiden. Zoals nadenken, met anderen overleggen of advies inwinnen, tussentijds evalueren en reflecteren zodat je kunt bijsturen, uitleg geven aan anderen over de gemaakte keuze en openstaan voor commentaar en feedback om zodoende tot nieuwe inzichten te komen die zorgen voor meer oplossingsruimte voor volgende situaties.

Ontbreekt die bereidheid dan leidt dat tot keuzes die geen of onvoldoende recht doen aan relevante waarden. Het zijn keuzes die zich uiten in het achterstellen van belangen, te weinig macht uitoefenen en daardoor een situatie nauwelijks beïnvloeden. Of door te veel macht uit te oefenen, waardoor grenzen worden overschreden en er beschadiging optreedt.