De gevolgen van een COVID-19 infectie zijn voor een individu ongewis en de consequenties voor een samenleving zijn evenmin met zekerheid te beschrijven. Op basis van wetenschappelijke voorspellingen worden scenario’s uitgewerkt om verspreiding van het virus tegen te gaan en behandeling van patiënten mogelijk te maken. Die wetenschappelijke voorspellingen komen niet uit de lucht vallen, maar zijn gebaseerd op de aanwezige kennis over, en ervaring met, verwante virale infecties. 

Als je kennis hebt en weet, dan kan je goed voorspellen en houd je grip op de toekomst. Niet weten maakt onzeker. En daarmee waart naast het coronavirus nog een tweede virus rond. Dat van angst. Angst wijst op een bedreiging. We zijn bang voor een gevaar dat zich mogelijk gaat voordoen. We zijn bijvoorbeeld bang dat we ernstig ziek worden, dat we doodgaan, of dat we anderen die we liefhebben besmetten en daardoor sterven. We zijn voor elkaar een bedreiging geworden. Zonder de consequenties te kennen, vorm ik een gevaar voor de ander en de ander vormt een gevaar voor mij. Als er gevaar is dan willen we grip hebben op de situatie, door omstandigheden te creëren waar we zekerheid uit halen.

Ze hadden een mooi huis gekocht met een fantastische open tuin. Toen ze kinderen kregen besloten ze een hekwerk te plaatsen, zodat de kinderen niet zomaar de straat op zouden kunnen rennen. In een omheinde tuin is het veilig spelen. Maar toen de kinderen inderdaad zo groot waren dat ze buiten konden spelen, bleek dat een van de ouders bang werd dat hun zoontje over het hek zou klimmen. De partner zag dat niet gebeuren, want het hek was niet makkelijk te beklimmen, maar dat stelde niet gerust en al gauw werd besloten om een stevige dichte haag te plaatsen. De kinderen mochten voortaan in een kleine tuin spelen.

Bang is een emotie waarmee we een situatie als onveilig beoordelen. Het is functioneel om in onveilige situaties bang te worden, want dan worden we voorzichtig en waakzaam. Het lastige van een gevoelsmatige beoordeling is dat deze ten diepste niet met logica of feitelijke informatie kan veranderen. Er blijft altijd ruimte voor twijfel. De dichte haag geeft geen volledige afsluiting, er zal altijd een mogelijkheid zijn om erdoorheen te komen en alsnog over het hek te klimmen. Al was je je handen nog zo goed, je kan blijven twijfelen of je handen volledig schoon zijn.

Angst is infectieus. Iemand die bang is, maakt anderen ook bang. Op zoek naar zekerheid wordt wc papier ingeslagen, de ander ziet de lege schap in de winkel en spoedt zich snel naar de volgende winkel om daar wc papier te halen, want er dreigt een tekort. Als we bang worden, dan reageren we daar verschillende op. Terugtrekken en isoleren zijn antwoorden op bang. Als iemand zich terugtrekt en isoleert dan is het gevolg daarvan dat anderen onzeker worden, want ze weten niet zeker of ze die persoon wel kunnen of mogen benaderen. Wordt er aan die onzekerheid toegegeven, dan is er een stilzwijgende afspraak gemaakt om te separeren en elkaar niet meer op te zoeken. Boos worden en voor de aanval kiezen, door bijvoorbeeld de ander te beschuldigen en te veroordelen, zijn eveneens antwoorden op bang. Iemand die bang is voor de ander, kan die maar het beste op afstand houden door van zich af te bijten of nog beter, uit te schakelen. Een dergelijke dreiging maakt de ander bang en voorzichtig. Ook dan dreigt een stilzwijgende afspraak, namelijk die van elkaar op afstand houden. Iemand die bang is, maakt in de sociale interactie de ander ook bang en het angstvirus is overgedragen.

Als we bang worden dan nemen we maatregelen om het gevaar buiten te houden. We brengen een hekwerk aan met expliciete regels als 1,5 meter afstand tot elkaar houden, elkaar geen hand geven, en niet met een groep bij elkaar. Het zijn regels die een beperking opleveren, maar tegelijkertijd de ruimte aangeven waarbinnen vrij bewogen kan worden. Maar als we bang en onzeker blijven, en we het toch niet vertrouwen, dan worden extra maatregelen genomen. Dan wordt een extra haag in de tuin geplaatst. Zoals bijvoorbeeld het besluit van sommigen in een woongemeenschap, om alle overige medebewoners die uit huis zijn, voor de komende periode de toegang tot hun woonplek te ontzeggen. Boos worden op al die andere mensen die geen haag als extra omheining in hun tuin zetten, maar bijvoorbeeld buiten wandelen en daardoor zogenaamd onnodige risico’s nemen, leidt tot de impliciete norm van extra maatregelen nemen. De stilzwijgende afspraak is gemaakt. 

Het is van belang om de maatschappij gezond te houden en een goed antwoord te geven op het COVID-19 virus. Het is ook van belang om de samenleving gezond te houden en een goed antwoord te geven op het angstvirus. Virusinfecties worden voorkomen door immuniteit en vaccinatie. Zolang dat er niet is voor het COVID-19 virus zullen we 1,5 meter tot de ander bewaren. Het vaccin tegen het angstvirus bestaat al heel lang en heet vertrouwen. Vertrouwen in de genomen maatregelen en vertrouwen in elkaar houdt onze samenleving gezond.

One thought on “Geen extra haag tegen corona

  1. Lees deze nu pas Guy, mooi !
    Zou het angstvirus ook een R-getal hebben …

Comments are closed.